Komunikacja
A komunikacja międzykulturowa? Cóż to takiego jest?
W uproszczeniu: zbiór umiejętności, praw, postępowań, które mogą ułatwić porozumiewanie
(wzajemne zrozumienie) się w środowisku wielokulturowym. Zapobiega to wzajemnemu niezrozumieniu, ewentualnej skrajnej reakcji polegającej na szoku kulturowym, w przypadku zetknięcia się bardzo zróżnicowanych kultur. Wiedza osiągana poprzez działania komunikacji międzykulturowej zapewniają również zdobycie określonej wiedzy o naszej kulturze, na samych działających w jej aspektach, zachowaniach, analizie preferencji kulturowych poszczególnych społeczeństw wykształconych w określonej kulturze. Porównanie wyznawanych wartości etyczno-moralnych i norm z innymi występującymi w odmiennych kulturach, sprecyzowanie tych norm, dogłębna analiza szczegółów i aspektów norm rodzimej kultury, w zderzeniu z inną. Zdolność poruszania się w środowisku innej kultury, wymiany poglądów, doświadczeń, najprostszych zachowań, zapewnia możliwość sprawniejszej komunikacji z inną kulturą, jeżeli nie próby częściowej integracji to chociażby wzajemnej akceptacji odmienności kulturowych.
Można doprowadzić do rozpoznania i zrozumienia tożsamości występujących w poszczególnych kulturach, płciowych, seksualnych, religijnych, etnicznych, grup wiekowych, narodowych, klasowych.
Działalność gospodarcza, biznesowa, globalizacja tendencje do tworzenia związków federacyjnych bardziej czy mniej luźnych (jak sądzę wynikające z potrzeby wspólnego działania kolektywnego, mnogiego, lepszej funkcjonalności w grupach społecznych identyfikujących się chociażby wspólnych celem nadrzędnym), zmuszają do prób porozumiewania się wewnątrz ich z różnymi przedstawicielami, mniej lub bardziej podobnych pod względem kultury.
Chociażby podział na społeczeństwa kolektywistyczne (kraje arabskie, hinduskie, kultura żydowska), czy też społeczeństwa indywidualistyczne (status jednostki, osobowość, siła przebicia; przykład USA) Zderzenie chociażby tej jednej funkcji, może mieć dla osób nieprzygotowanych z obu odmiennych środowisk kulturowych, różne negatywne efekty.
Praca, rozwój, asymilacja tych odmiennych kulturowo jednostek może być długa i ciężka, w skrajnych przypadkach nawet niemożliwa.
Aspektem odgrywającym ważną rolę, jest też samo narzędzie komunikacji werbalnej język, fonetyka, semantyka, reguły językowe (a także znaczenie związków językowych).
Produktywność języka utrudnia komunikację między kulturami, powstaje nieskończenie wiele związków słownych, dodatkowo zmiana cech języka np. fonetycznych powoduje zmianę znaczenia (dyskretność).
Arbitralność językowa wynikająca z konwencjonalności, oznacza, że raz przyjęty związek formy z treścią staje się niezmienny. Brak w tym jest związku naturalnego, jak można powiązać ze słowem jeleń, zwierzę? Poza faktem, ż e przyjęło się tak właśnie nazywać, określać to właśnie zwierzę? Występuje tutaj brak związku między FORMĄ, a TREŚCIĄ
znaków językowych. Dotyczy to innych języków. A więc nie ma uniwersalnych określeń jednego przedmiotu, zwierzęcia opartych na związkach formy i treści. Bo takowe nie występują. Gdyby tak było, ułatwiłoby to na pewno komunikację międzykulturową na poziomie werbalnym.
A wiec: jaki doradca, menadżer, handlowiec, przedsiębiorca jest poszukiwany?
W książce ?Couseling the Culturally Different?, mowa jest o tym, że uzdolniony kulturowo doradca to taki, który jest świadom swojej kultury (w sensie kultury), w której się wychował. Jego wrażliwość na ten bagaż kulturowy jest wysoka. A więc prawidłowa komunikacja w środowisku wielu kultur polega na odrzuceniu etnocentrycznego poglądu, że najlepsze są komunikacyjne style naszej własnej kultury (wynika to z jego dużej świadomości własnej kultury, i czasami też krytycznego do niej stosunku). Jest to swoiste otwarcie na komunikację.
Celem owych pytań w zakresie komunikacji kulturowej jest osiągnięcie moim zdaniem właśnie takiego stanu.
Podane przykłady mam nadzieję unaoczniają wagę zagadnienia zwanego komunikacją międzykulturową, ukazują, że aby mieć dobry kontakt nie tylko z obcokrajowcami, ale czasami nawet z przedstawicielami innych orientacji seksualnych, różnych płci, odmiennych warstw społecznych, grup etnicznych (choćby mówiących podobnym językiem), czy wreszcie pokoleń (inny poziom kultury w zależności od wieku; rozwój, czasami regres), musimy wniknąć w te problemy. Osiągniemy dzięki temu lepszy kontakt, pozbędziemy się być może określonych stereotypów, uprzedzeń, zwiększymy efektywność naszej komunikacji, efektywność życiową (praca, życie osobiste), spojrzymy na odmienne osoby z bliższej perspektywy, podejmiemy próbę zrozumienia na bazie racjonalnych przesłanek, wiedzy o odmiennej kulturze, a co za tym idzie odmienności w komunikatach, które być może brzmią tak samo a znaczą zupełnie coś innego?
Piotrek
(zaczerpnięto z wykładów o komunikacji międzykulturowej dr Joanny Andrzejewskiej)