Po 44 latach propagandy o mitrze, sol invictusie, po odczarowaniu Biblii w dobie oświecenia, prawie zapomnieliśmy, dlaczego Kościoł potrzymuje, ze Jezus naprawdę urodził się 25 grudnia roku I…
Pani Henriette Horovitz przez lata badała pisma i historie pierwszych wiekôw naszej ery. Dziś ma ukończone 95 lat, około dwudziestu wnucząt i
opublikowała, pod koniec 2016 roku, po pięćdziesięciu latach pracy, książkę zatytułowaną 'Dzień, w którym narodził się Chrystus.'(1) , którą zadedykowała Kościołowi…
Albowiem z żydôwki, stała się od chrztu katoliczką z żywą wiarę,
której nie może zostawiać pod korcem.
Wywiad dzisiejszy, po raz pierwszy w polskojęzyczym internecie za sprawą naszej ekipy tłumaczy z francuskiego, zawdzięczamy redakcji Nauka i Wiara n°127 (science et foi) z roku publikacji pracy.
Pani książka otwiera nowe horyzonty. Które wydarzenie skłoniło Panią do tej pracy ?
H.H. : W zasadzie, ponad 44 lata temu, byłam bardzo zdumiona specjalistami od
chronologii życia Jezusa… którzy czasem sobie zaprzeczają… lub którzy się
powtarzają przez konsensus „wszyscy tak uważają”… Zauważmy, na przykład, błąd
Dionizjusza Mniejszego, który zresztą został ostatnio beatyfkowany przez Kościół
ortodoksyjny. To właśnie wyostrzyło moją ciekawość, moje pragnienie prawdy.
Ale impulsem była wypowiedź katechetki moich dzieci, wygłoszona w okolicach
Świąt Bożego Narodzenia: „Nic nie jest pewne, moje dzieci, jeśli chodzi o datę 25 grudnia uważaną za datę narodzin Jezusa… to jest przekonanie Kościoła… to nie jest takie ważne…”.
Dla mnie, było to wrzucenie cienia niejasności w serca dzieci i podejrzliwości wobec Kościoła ! Wtedy zrodziła się w moim sercu chęć gruntownej edukacji w tej kwestii, po prostu by spróbować mieć w tym temacie „czyste serce”, bez zamiaru krzywdzenia
specjalistów. Zresztą, od tamtego czasu, niektórzy z nich mocno zachęcali mnie do
mojego przedsięwzięcia.
Co więcej, dla Żydów dzień narodzin jest bardzo ważny! Talmud podaje również
szereg zaleceń na dzień naszych urodzin, dzień, w którym nasza dusza przekazuje
nam nową moc. Musimy go przygotować, celebrować go z naszymi bliskimi,
dziękować Bogu, dawać Tsedaka (jałmużnę), wzmacniać studiowanie Tory, recytować
Psalmy Dawida… Jak więc moglibyśmy zapomnieć o dniu narodzin Jezusa ?
Teraz, patrząc na literaturę naszych czasów, wydawało się to prawie ustalone,
że rok 1 nie będzie odpowiadał narodzinom Chrystusa… A Pani odrzuca jednym ruchem ręki, z wątpliwą logiką, liczne wymówki trwające od XIX-ego wieku.
H.H.: Rzeczywiście, często mnie martwiła obftość sprzecznych opinii, co do daty
narodzin Jezusa Chrystusa. A jednak Mesjasz wszedł w naszą historię pewnego Dnia
D, a nie innego. Dlaczego więc kilkadziesiąt lat badań egzegetycznych podważyło
tradycję Kościoła, potwierdzoną od VI wieku dziełem Dionizjusza Mniejszego ? Skąd
tyle niejasności i niedokładności ? Dlaczego wybrali rok 754 założenia Rzymu (auc.) jako rok I w uniwersalnym odniesieniu ? Te wytrwałe badania ujawniły spójne i nieuniknione elementy, które pozwalają mi śmiało twierdzić, że Jezus urodził się w niedzielę 25 grudnia I roku n.e., czyli 754 auc. czy jeszcze inaczej w roku 3761-3762 kalendarza hebrajskiego.
Zrekonstruowała Pani zatem kalendarze od 44 roku przed narodzeniem
Chrystusa do 70 roku Chrystusa. Jak udało się Pani połączyć tyle elementów ?
H.H. : Cóż, mieliśmy już kilka tekstów referencyjnych: w szczególności od
ewangelistów. Św. Mateusz przywołuje narodziny i powrót z Egiptu, św. Łukasz
bardziej wypowiada się na temat poczęcia, narodzin i obrzezania Jana Chrzciciela i
dalej o narodzinach Jezusa, oboje oferując kilka rozproszonych szczegółów
czasoprzestrzennych. Łukasz w szczególności szczegółowo opisuje straż rodziny Abiasza w Świątyni, spis ludności i gubernatorstwo Sulpicjusza Kwiryniusza w Syrii.
Wiemy też, że ten ostatni zastępuje Lolliusa, zdemisjonowany z posady za zmowę z
Partami, pod koniec 754 auc. Data upadku Lolliusa jest punktem odniesienia
wybranym dla ustalenia obecności Kwiryniusza w Syrii i początkiem spisu,
rozpoczynającego w 755 auc. rok pięcioletni. Z drugiej strony zwoje znad Morza
Martwego oferują nam bardzo cenne notatki kalendarzowe. Skrupulatny rygor
Żydów w sprawach służby liturgicznej zachował dla nas nieoczekiwane szczegóły.
Rzeczywiście, fragment 4Q321.1.1 odtwarza kalendarz kapłańskich straży w
Świątyni (2) , rozłożony na sześć lat i pokazuje, że straż rodziny Abiasza, do której
należał Zachariasz, odbywała się dwa razy w roku, od 8 do 14 dnia trzeciego
miesiąca i od 24 do 30 dnia ósmego miesiąca słonecznego, w roku 1 z 6. Wszystko
mogło teraz następować po sobie… Musiałam jeszcze porównać te dane z
astronomią i zastąpić je we wszystkich obowiązujących kalendarzach. Należy
zauważyć, że zrozumienie kalendarza hebrajskiego wymaga koniecznie znajomości
podstawowych pojęć astronomicznych(3)
i że opiera się on zarówno na słońcu, jak i na
księżycu, na miesiącach księżycowych i na latach słonecznych.
Dodatkowo doc. 4Q321 frag.I, col.I, uczy nas, że rodzina Abiasza, ósma rodzina
kapłańska, objęła swój tydzień straży w roku 1 z 6 cyklu straży w Świątyni
Jerozolimskiej o proflu astronomicznym, takim jak:
o drugiego dnia (poniedziałek) tego samego tygodnia była pełnia księżyca,
o ten poniedziałek był 25. dniem 8. miesiąca słonecznego,
o wtorek, 12. dzień 8. miesiąca, podczas straży rodziny Myamin, przedstawiał
tak zwany duqah.
Znaczenie tego terminu „duqah” jest wciąż dyskutowane wśród specjalistów(4)
. Z drugiej strony wskazanie pełni księżyca w Ms 4Q321.1.1 jest problematyczne.
Księżyc w pełni czy w nowiu ? Szukałam więc roku z księżycem w nowiu, który
mógłby odpowiadać innym danym w dokumencie, i znalazłam jeden rok,
odpowiadający wszystkim elementom: rok 39 przed Jezusem Chrystusem (-38 dla
astronomów) / 3722 dla Hebrajczyków / 715 dla Rzymu z miłym zaskoczeniem, że
rzeczywiście był to rok I z 6 cyklu straży w Świątyni. To było niezwykle ważne!
Kontynuując ten sześcioletni cykl, możemy cofnąć się od 4 roku n.e. / 757 Rzymu
(rok 1/6) do 1 p.n.e / 753 Rzymu (rok 3/6), następnie znajdujemy straż rodziny
Abiasza w sobotę września 18 do soboty 25 września, przypadającego dokładnie w
tym roku w Jom Kippur (5).
To odkrycie było dla mnie drogocenną perłą ! Dla mnie, który szukała roku
narodzin Jezusa, w końcu znalazłam klucz, czyli zwiastowanie Anioła
Zachariaszowi pod koniec jego tygodnia straży, o narodzinach Jana Chrzciciela, w
czerwcu w trakcie przesilenia dnia z nocą.
Podsumowując, te dwa lata, 38 p.n.e. i 4 n.e. , będące każdy rokiem I z 6 cyklu
straży, pozwoliło zaświadczyć, że rok 3760 Hebrajczyków, tj. pierwszy rok przed naszą erą lub 753 tym Rzymu,
był rokiem 3 z 6 cyklu straży według listy znalezionej w Qumran. Jednak w tym
roku 3 mamy pewność, że przedstawiciel rodu Abiasza (niewątpliwie Zachariasz)
objął tydzień straży od soboty 18 września do soboty 25 września, roku I p.n.e. (rok
0 astronomów) lub 753 Rzymu lub nawet od s. 3 Tishri 3761 hebrajski do s. 10 Tishri.
Zauważmy też, że był to również Jom Kippur, trwający od poprzedniego dnia, od
końca popołudnia. Święto to oznacza początek roku 3761 hebrajskiego.
Wkrótce minie 50 lat poszukiwań i fantastyczny rezultat, choć trochę
złożony na pierwszy rzut oka. Może nam Pani w prosty sposób wyjaśnić
centralny punkt swoich poszukiwań ?
H.H. : Więc zróbmy mały test…
Jeśli podana data narodzin Jezusa z Nazaretu nie byłaby poprzedzona piętnaście
miesięcy wcześniej poczęciem Jana Chrzciciela, to data ta nie byłaby możliwa do
otrzymania w sposób historyczny. Zwiastowanie Zachariaszowi miało miejsce
podczas jego tygodnia straży kapłańskiej w Świątyni w Jerozolimie w 3 roku 6 straży,
zgodnie z listą straż znalezioną w zwojach z Qumran. Data zwiastowania
Zachariaszowi ma miejsce w tygodniu jego straży od soboty 18 września do soboty 25
września 753 auc. (1 rok p.n.e).
Jeśli Jan Chrzciciel zostaje poczęty po tym tygodniu straży, biorąc pod uwagę czas
powrotu Zachariasza, aby odnaleźć Elżbietę na początku Święta Namiotów (14
Tishri), to jego narodziny przypadają pod koniec czerwca 754 auc. / 1 rok n.e, czyli
dziewięć miesięcy później.
Tak więc, Zwiastowanie Maryi zostało dokonane pod koniec marca (równonoc
wiosenna) 754/1 rok n.e., w szóstym miesiącu ciąży Elżbiety. Narodziny naszego
Pana Jezusa Chrystusa przypadają zatem koniecznie na koniec grudnia 754 auc. / 1
rok n.e.
Zauważmy, że straż z rodu Abiasza odbyła się również w roku 3 z 6, 6 lat
wcześniej, w 747 auc., ale dane te są niedopuszczalne, ponieważ są nie do pogodzenia z notatką św. Łukasza dotyczącą 15 Tyberiusza. Gdybyśmy byli w takiej konfkguracji, to św. Łukasz napisałby 9 rok Tyberiusza, a nie 15.
Odnośnie 15 roku panowania Tyberiusza, czy istnieją jakieś interesujące założenia, które
pozwalają zweryfkować i potwierdzić Pani twierdzenia?
H.H. : Weźmy ponownie Świętego Łukasza (III 1-3): ’Było to w piętnastym roku
rządów Tyberiusza cezara. Gdy Poncjusz Piłat był namiestnikiem Judei, Herod tetrarchą
Galilei, brat jego Filip tetrarchą Iturei i Trachonitydy, Lizaniasz tetrarchą Abileny; za najwyższych kapłanów Annasza i Kajfasza skierowane zostało słowo Boże do Jana, syna
Zachariasza, na pustyni…’. Zauważmy przy okazji, że badanie Zwojów znad Morza
Martwego pokazuje, że Łukasz opiera się na rygorystycznych danych.
Zatem, z jednej strony Cezar August zmarł 19 sierpnia 14 roku n.e. Miesiąc żałoby
się skończył, Tyberiusz doszedł do władzy we wrześniu 14 roku n.e. lub 767 auc.
(por. Swetoniusz). Z drugiej strony, Jan Chrzciciel rozpoczyna swoją proroczą
posługę w swoim trzydziestym roku życia, w wieku uprawniającym do publicznego
przemawiania wśród Żydów, a więc logicznie od czerwca 30 roku n.e.. Św. Łukasz,
który nie skąpi w szczegółach, podaje za apostolat Jana rok 15 Tyberiusza, czyli 16
rok panowania, czyli między 19 września 29 roku n.e. a 18 września 30 rokiem n.e..
On wtedy przemierza więc całą dolinę Jordanu. Dając mu minimum rok służby, zanim Jezus do niego przyjdzie,
dochodzimy do trzydziestego roku Jezusa podczas Jego chrztu i rozpoczęcia Jego
życia publicznego. Tylko te daty, poparte przez Flawiusza Józefa, Swetoniusza, a
nawet np. przez opracowania numizmatyczne Augustyna Sferrazzy, są zgodne ze
wszystkimi kalendarzami. A gdyby ktoś uważał, jak niektórzy, że Jezus urodził się w
6 r p.n.e., że został ukrzyżowany po 30 roku naszej ery, to żyłby co najmniej 36 lat, co
jest mało prawdopodobne.
Przestudiowała Pani również lata szabatowe, po-szabatowe i jubileuszowe.
Możemy teraz zatem ustalić daty innych wydarzeń…
H.H. : Jeszcze u Św. Łukasza (IV, 16) Jezus ogłasza rok jubileuszowy. Interesujące
jest zatem wyznaczenie jubileuszowych i szabatowych lat życia naszego Pana.
Rok szabatowy, czyli Chemita, jest siódmym rokiem siedmioletniego cyklu, w
którym nakazane jest pozostawienie ziemi w spoczynku. Rok skruchy, pojednania,
darowania długów itd., podczas którego żywi się tym, co ziemia wytwarza
spontanicznie, zgodnie z zaleceniami Księgi Kapłańskiej. Rozpoczyna się w miesiącu
Tishri. Rok po-szabatowy, czyli Haqhel, następuje bezpośrednio po roku Chemita; na
początku tego roku Sanhedryn i zgromadzony lud przysięgają wierność Bogu. Rok jubileuszowy, zwany też Rokiem Łaski lub Yovel, następuje po siedmiu latach
szabatowych, czyli siedmiu siedmioletnich cyklach. Jest to zatem rok „pięćdziesiąty”
(a dokładniej pierwszy z następnych 49 lat), rok odnowienia, Powrotu do Boga,
wyzwolenia, umorzenia długów… Charakteryzuje się tymi samymi regułami
społecznymi i pracy na ziemi co rok Chemita. Te trzy lata nie mogły zawierać
przestoju(6) zgodnie z decyzją Sanhedrynu (głowy kalendarza). Teraz, wiedząc, że
Yovel 5510 hebr. przypada na rok 1750 pod pontyfkatem Benedykta XIV, lata
jubileuszowe wyliczyłam w cyklach po 49 lat (7×7) zgodnie z zapiskami ze Zwojów
znad Morza Martwego(7) . Na przykład znajdujemy w ten sposób 3305 hebr. / 456
p.n.e., data edyktu Artakserksesa o odbudowie Jerozolimy, 3746 hebrajski / 15 rok p.n.e. to rok narodzin Maryi według Marii z Agredy itd… A jedyny Yovel z życia
Jezusa przypada na 35 rok n.e., czyli rok Odkupienia i ostatni jubileusz przed
zniszczeniem Świątyni.
A starożytni autorzy ?
H.H. : Autorzy rzymscy dostarczają nam ciekawych elementów dotyczących
datowania hierarchii rzymskiej, w szczególności Cezara, Tyberiusza, Lolliusa,
Kwiryniusza, itd… Flawiusz Józef informuje nas o wielu elementach, choć czasem
trzeba sprawdzać jego wypowiedzi(8)
. Mówi on w szczególności o wieku Heroda w
chwili jego mianowania, w chwili jego śmierci, o zaćmieniu, które miało miejsce, gdy zdetronizował Mateusza z jego pontyfkatu, a buntowników spalił żywcem9
. Na podstawie danych NASA widzimy, że było częściowe zaćmienie Księżyca w dniu 3
marca w 6 roku n.e./ 13-14 Adar 3766 hebr., w święto Pourim(10)
, co jest w doskonałej harmonii z tymi pismami i jest wyraźnie widoczne w Jerozolimie. Można więc
precyzyjnie ustalić chronologię życia Heroda. Następnie też autorzy chrześcijańscy zajęli się kwestiami chronologii. Euzebiusz z Cezarei, w swoim dziele Chronikon i ojciec Denis Petau (jezuita) podają elementy porównawcze na lata szabatowe i jubileuszowe.
A Dionizjusz Mały ?
H.H.: To pytanie jest bardzo interesujące, zwłaszcza że ten erudyta i skrupulatny
mnich z VI wieku jest w centrum wszelkich dyskusji… Dionizos Mały, czy Mniejszy,
pracował nad obliczeniem paschalnym na prośbę papieża Jana I, w 525. Ze swoich
badań wywnioskował, że rok Wcielenia był rzeczywiście rokiem rzymskim 754 auc. /
1 n.e.. Następnie stwierdził, że kalendarz chrześcijański powinien zaczynać się 25
marca 754 auc. / 1 rok n.e. (Anno Incarnationis I)(11)
. W Liber Paschate czy Argumenta
nawiązuje około dwanaście razy do Roku Wcielenia, jak zatem z dzieł Dionizego
Mniejszego można wywnioskować, że Jezus Chrystus urodził się 25 grudnia
753auc. … 3 miesiące przed swoim poczęciem ??(12)
Niech Pani pozwoli mi spytać czy kontaktowała się Pani z aktualnymi
specjalistami od tych kwestii ? Co oni Pani odpowiedzieli ?
H.H. : Drodzy przyjaciele, oczywiście! Wymieniałam się informacjami na te tematy
z pewną liczbą specjalistów od zwojów znad Morza Martwego, z flozofami, księżmi, astronomami… Wymieńmy bez szczególnej kolejności kilka z tych kontaktów:
Profesorowie Talmon Shemaryhaou, Florentino Garcia Martinez, Emmanuel Tov,
flozof Claude Gagnon, Roger Stioui jeden ze specjalistów kalendarza hebrajskiego,
Thierry Castex od wzmianki o restytucji zapisanej na Całunie Turyńskim, co dobrze
koresponduje z moimi obserwacjami kalendarzy, obserwatoria z Brukseli, Grimbergen
i Paryża, Fred Espenak z NASA, Jozef Denoyelle i Doktor Cuypers, Profesor Biémont
i wielu innych. Zapewniam Was, nie pracowałam sama.
Spójrzmy, lunacje i zaćmienia, wymieniane przez NASA lub Jeana Meeus’a, mają
kluczowe znaczenie dla pewnych momentów w historii, ponieważ każdy rok
kalendarzowy ma swój własny profl osobisty. Weźmy przykład śmierci Heroda
Wielkiego. Moje obserwacje (nie mówię o hipotezach, ale o obserwacjach) pozwalają
mi mocno trzymać się zaćmienia Księżyca w 6 roku n.e. jako zaćmienia Flawiusza
Józefa, poprzedzającego śmierć Heroda Wielkiego. Czy jest to widoczne tylko w 50% ?
Tym lepiej, bo gdyby był całkowity, mógłby zostać zamaskowany przez złą pogodę,
ale fakt, że został odnotowany przez Mikołaja z Damaszku, nawet jako częściowe
zaćmienie, świadczy o czystym niebie. Według informacji otrzymanych z
obserwatoriów NASA i Uccle, trzy zaćmienia Księżyca w okolicach Nissana z
poprzednich lat były niewielkie lub niewidoczne. Ograniczenie się do tych obserwacji może zmusić niektórych historyków do ponownego rozważenia historii judeochrześcijańskiej.
Co więcej, badania Charlesa Perrot’a potwierdzają datę Jom Kippur (10 Tishri),
którą znalazłam, zgodnie z danymi cyklu księżycowego NASA, w 1 roku p.n.e. / 0
astronomów / 753 auc. Odtąd zwiastowanie Anioła Maryi ma miejsce, gdy Elżbieta
jest w szóstym miesiącu ciąży, narodziny Jezusa dziewięć miesięcy później, w
niedzielę 25 grudnia, 1 roku naszej ery / 754 auc.Rzymu / 3761-3762 hebr. czy nawet 28 Choïac (w kalendarzu syro- macedońskim13).
przypisy i cytowane opracowania
1 H.HOROVITZ, Ce jour où le Christ est né, Cabestany : Editions Saint-Jude, 2016.
Nauka i Wiara n°127 – Kwiecień 2018
2 M. WISE, M. ABEGG, E. COOK, Les manuscrits de la mer Morte, Paris : Perrin, 2001. Cykl straży Świątyni opierał się
na kalendarzu Sanhedrynu, który rozpoczynał się wiosennej równonocy.
3 Przyp.red.: Ci, którzy pragną zrozumieć we wszystkich jego finezjach kalendarz hebrajski, mogą sięgnąć z dużym
zainteresowaniem do następującej książki, która o nim traktuje: R. STIOUI, Kalendarz hebrajski (Le calendrier
hébraïque). Paris : Colbo, 1988.4 M. WISE, M. ABEGG, E. COOK, Les manuscrites de la mer Morte, Paris: Perrin, 2001. P. 374-375
5 Przyp.red.: Dzień Wielkiego Przebaczenia. To święto wyjątkowo celebrowane w kalendarzu żydowskim następuje
po okresie postu, wprowadzonego między Roch Hachana, nowym rokiem przypadającym na dzień Stworzenia, a tym
dniem.
6 Przyp.red.: Przestój to 13 miesiąc, zwany Adar II lub veadar, dodawany przez Sanhedryn przed 30 dniem miesiąca
Adar. Mesiąc ten spelnia pewne warunki: Pessah, tzn, Pascha, musi być poprzedzona przez Tekoufa z Nissan (por.
równonoc). Podobnie, dojrzewanie zbóż i owoców odgrywa role przy tym dodaniu.
7 przy tym dodaniu M. WISE, M. ABEGG, E. COOK, Les manuscrites de la mer Morte, Paris: Perrin, 2001. p.376.
8 Szeroko omówiłam ten punkt w mojej książce: 'Ce jour où le Christ est né.’.
9 FLAVIUS JOSEPHE, Antiquités juives, XVII 6, 2-4. Guerre des Juifs, I, 33, 2-4.
10 Przyp.red.: święto żydowskie Pourim odpowiada postowi Estery. Upamiętnienie tego wydarzenie jest nałożone na
Żydów wszystkich czasów by pamiętali dzień wyzwolenia przez Boga od ręki Aman’a. Por. Esther IX .
11 DTC IV, 448-449
12 Przyp.red.: Zachęcamy czytelnika łacińskiego do sięgnięcia do Epistolae i Argumenta Dionizjusza Małego by
zrozumieć w ten sposób złożoność dowodów przy ustalaniu daty Paschy. One odwołują się do aktów, nakazów,
księżyców itd. mając za punkt odniesienia pierwszy rok Wcielenia. J.P. MIGNE, Patrologia Latina, vol.67
13 W efekcie, pewien papirus odnaleziony w Oxyrhynque, w Egipcie, wskazuje 28 Choïac jako przeddzień narodzin
Jezusa. Choïac jest czwartym miesiącem kalendarza koptyjskiego i rozpoczynał się 27/28 listopada każdego roku.
Zwierzęta były wyprowadzane na łąki w ostatnim tygodniu Choïac. To potwierdza nawet obecność pasterzy w Betlejem w noc
narodzin Jezusa !
Science et foi numer 127 Nauka i Wiara n°127 – Kwiecień 2018
